Testy osobowościowe szczeniaków, zwane też testami psychologicznymi czy też psychicznymi, przeprowadza się w celu wstępnej oceny osobowości psa oraz zaobserwować pewne skłonności szczeniaka, które mogą wpływać na kształtowanie osobowości dorosłego psa.
Po co?
Testy osobowościowe szczeniaków przeprowadza się, kiedy chce się sprawdzić przydatność psa do wykonywania określonej pracy, na przykład psa sportowego, służbowego czy asystującego, ale również po prostu chce się dopasować szczeniaka do konkretnego przyszłego opiekuna. Ponadto na podstawie wyników testów można wprowadzić już w hodowli działania mające na celu wspomóc rozwój psa w danym kierunku, jak przyzwyczajanie na dotyk człowieka lub oswajanie z dźwiękami.
Dla kogo?
Testy osobowościowe są dedykowane dla szczeniąt każdych ras psów, jako iż są testy uniwersalne. Oczywiście można także indywidualnie modyfikować schemat testów pod potrzeby i cechy konkretnej rasy.
Rozróżnienie testów ze względu na autorów
Clarence Pfaffenberger był twórcą jednego z pierwszych testów dla szczeniąt był również. Jako trener psów przewodników osób niewidomych w swoim teście badał chęć szczeniaka do aportowania, jako iż uznał, że jest to bardzo istotna umiejętność w szkoleniu psów przewodników.
Eliota Humpheya i Luciena Wernera to twórcy testów dla psów pracujących, w których jeden określał wrażliwości szczeniaka na dźwięki, a drugi test dotyczył reakcji na dotyk.
William Campbell oparł swoje testy na bazie testów Pfaffenbergera. Campell badał cztery cechy osobowości: pobudliwość kontra wyhamowanie, skłonność do aktywnej lub pasywnej obrony, dominację lub podporządkowanie się psa.
Joachim i Wendy Volhardowie to ostatni twórcy testów, którzy oparli swój test na testach powyższych autorów. Podczas testu określany jest temperament i potencjał posłuszeństwa, chęć współpracy z człowiekiem, typ odruchów obronnych, tendencję do dominacji oraz wrażliwość na bodźce wzrokowe, dźwiękowe i dotyk. Testy Volhardów są dzisiaj testami najczęściej stosowanymi przez szkoleniowców, hodowców oraz przyszłych opiekunów psów.
Na czym polega test osobowości szczeniaka?
Test polega na stawianiu szczeniaka, każdego z miotu pojedynczo, w rozmaitych mu sytuacjach, z których każda stanowi osobny obszar testowy.
Wykonując test można wzorować się na schematach określonych przez powyższych twórców lub też wzorując się na nich przeprowadzić test dostosowany do własnych potrzeb oraz cech rasy. Moim zdaniem powinny być sprawdzone między innymi takie elementy, jak:
– towarzyskość, która bada przyjacielskość psa oraz brak objawów agresji,
– skłonności do zabawy, w której sprawdza się, czy pies będzie aportował przedmiot wyrzucony przez obcą osobę oraz chętnie bawił się w przeciąganie, a na komendę je przerywał,
– motywacje na jedzenie, gdzie sprawdza się znaczenie i wartościowość smaczków, podążanie za jedzeniem oraz poziom zainteresowania zdobywaniem jedzenia,
– instynkt pogoni, gdzie sprawdza się, czy pies podejmie pościg za kawałkiem szmaty przywiązanym do sznurka
– poziom aktywności psa i jego reakcje w chwili, kiedy właściciel zachowuje się pasywnie
– reakcja psa na nagłe, zaskakujące, a nawet niebezpieczne wydarzenia,
– reakcje na dotyk i podnoszenie oraz noszenie,
– wrażliwość i reakcje na dźwięki i/lub strzały.
Ocena psa
Reakcje psa ocenia się według określonej punktacji i/lub opisu słownego. Najlepiej, aby osobą oceniającą była osoba wykwalifikowana, mająca wiedze w dziedziny kynologii, zoopsychologi i komunikacji psów. Test powinna przeprowadzać osoba nieznana szczeniakom. Dlatego warto to zadanie zlecać zoopsychologowi i trenerowi psów, który świadomie i poprawnie przeprowadzi testy oraz prawidłowo dokona oceny doświadczonym okiem.
Miejsce wykonywania testów osobowościowych szczeniaków
Najlepiej, aby testy był przeprowadzane w miejscu nieznanym szczeniakom, na przykład w pokoju, w którym nie przebywały. Warto taką przestrzeń wydzielić w hodowli, a nie przewozić szczeniaki w obce miejsce, aby nie dodawać dodatkowego stresu, który może wpłynąć na zachowanie psa. Można brać również pod uwagę nieznane ogrodzone tereny takie jak fragment ogródka, jednakże wiąże się to z ryzykiem pojawienia się nieznanych bodźców, które wpłyną na wynik testu.
Kiedy?
Najlepszym momentem przeprowadzania testów jest 7 tydzień. Wcześniej szczeniak jeszcze może być nieprzygotowany mentalnie i fizycznie, a później, to jest w 8 tygodniu może już wchodzić w okres większej wrażliwości i lękliwości. W planowaniu terminu testów należy pamiętać, aby szczeniaki nie było zaraz po szczepieniu, odrobaczeniu lub innych zabiegach weterynaryjnych czy pielęgnacyjnych, jako iż wpływają one na samopoczucie szczeniaków, a więc i na zachowanie szczeniaka.
Oczywiście można przeprowadzać testy także później, nawet u dorosłych psów, zależnie od tego w jakim celu wykonujemy testy. Obserwuje się, że testy przeprowadzane na starszych zwierzętach są bardziej miarodajne.
Czy testy są skuteczne?
Oczywiście na ogólnie przyjęte pojęcie skuteczności testu wpływa wiele zmiennych, takich jak nastroju i samopoczucie szczeniaka, ale i nasz to czy test przeprowadza kobieta czy mężczyzna. Ponadto by wyniki testu były miarodajne to powinno zostać przeprowadzonych kilka prób w różnych miejscach, w celu wyciągnięcia średniej. Jednakże moim zdaniem, testy przeprowadza człowiek, nie ma maszyna, a więc końcowe obserwacje powinny uwzględniać wszystkie czynniki wpływające wynik. Najlepszy obraz osobowości szczeniaka daje połączenie wyników testu z codzienną obserwacją, historią medyczną, zachowaniem suki matki oraz wpływem czynnikami zewnętrznych środowiska, w którym żyje dany szczeniak. Wtedy faktycznie można wesprzeć się badaniami Wilssona i Sundgrena, które pokazują, że testy osobowościowe szczeniąt w dostatecznym stopniu pozwalają przewidzieć, jakie cechy osobowości może przejawiać szczeniak w przyszłości. Jest to możliwe jako, iż niektóre cechy osobowości ustalają się dostatecznie wcześnie. Dlatego już u młodych psów można z dużym prawdopodobieństwem przewidywać niektóre cechy osobowości, jak na przykład lękliwość.
Podsumowując: czy warto?
Uważam, że warto.
Jeśli testy są przeprowadzane z pełną świadomością, uważnością oraz empatią, a ostateczna opisowa, a nie cyfrowa ocena szczeniaka przez wykwalifikowaną osobę uwzględnia obserwacje uzbierane podczas trwania testu, ale również codzienne obserwacje hodowcy i wpływ wszystkich czynników wewnętrznych i zewnętrznych, to naprawdę testy mogą dać szacunkowy obraz osobowości szczeniaka. Oczywiście testów nie należy traktować jako ostateczną wyrocznie, ale podpowiedzieć podczas doboru psa do przyszłego opiekuna. Trzeba pamiętać, że na kształtowanie osobowości psa ma wpływ wiele czynników po testowych, takich jak wrażliwość opiekuna, metody szkoleniowe, traumy i przeróżne doświadczenia życiowe. Dzięki testom można po prostu już na wczesnym etapie świadomie pracować w obszarach mocnych i słabszych cech danego psa oraz obserwować jego rozwój.
-> Chcesz przeprowadzić testy szczeniaków w swojej hodowli? Zapraszam do kontaktu:)
